Aantal vrije scholen in Nederland stijgt
02 september 2025
Het aantal vrije scholen in Nederland stijgt. De afgelopen vijf jaar is het aantal leerlingen dat vrijeschoolonderwijs volgt met 12 procent toegenomen. Dat meldt de NOS op basis van cijfers van de Vereniging van vrijescholen.
In het schooljaar 2024/2025 waren er in totaal 133 vrije scholen: 102 vrije scholen in het primair onderwijs en 31 vrije scholen in het voortgezet onderwijs. In het schooljaar 2019/2020 waren er 114 vrije scholen in Nederland. 88 bassischolen en 26 middelbare scholen.
Al jaren populair
Het vrijeschoolonderwijs is al jaren populair, zegt onderwijswetenschapper Martijn Meeter van de Vrije Universiteit Amsterdam. De stijging van het aantal vrije scholen valt onder andere te verklaren door de Wet Meer Ruimte voor Nieuwe Scholen die in 2020 voor het voortgezet onderwijs en in 2021 voor het primaire onderwijs is ingegaan. Die wet heeft als doel om variatie in het onderwijsaanbod te realiseren. “Sinds die wet is de procedure om een school op te richten korter en toegankelijker”, zegt Meeter. “Daardoor zie je meer initiatieven van ouders ontstaan voor het starten van een nieuwe school.”
Alle soorten vernieuwend onderwijs groeien, en volgens Meeter springt de vrije school erbovenuit. De belangrijkste reden voor de populariteit van vrije scholen is dat een grote groep ouders vindt dat scholen vaak te veel op prestaties van hun leerlingen zitten, zegt Meeter. “De meeste ouders willen vooral dat hun kind gelukkig is. Het vrijeschoolonderwijs past daarbij, want die toetsen minder vaak en adverteren ermee ook naar de sociale, persoonlijke en creatieve ontwikkeling van het kind te kijken.”
Wake-upcall
Een aantal jaren geleden was er wel kritiek op de vrije scholen, zegt Meeter. De onderwijsinspectie concludeerde in 2007 dat vrijeschoolleerlingen matige resultaten behaalden op taal en rekenen. “Dat was voor de scholen een wake-upcall. Sindsdien is er meer aandacht voor schoolse vaardigheden op de vrije scholen.”
Kritische wereldburger
Schoolleider Ludwika Kowalewska van het nieuwe Kairos Tiener College in Amsterdam hoort ook van ouders terug dat ze willen dat de focus niet alleen op de schoolresultaten ligt en daarom zijn gevallen voor het vrijeschoolonderwijs. Ouders vinden het volgens haar ook fijn dat kinderen leren om out of the box te denken. “Dus dat het niet alleen maar gaat om kennis reproduceren, maar dat het kind zich ontwikkelt tot een kritische wereldburger.”
2College Waldorfstroom
Ook 2College Waldorfstroom is een initiatief van ouders. In 2016 verenigden ouders van Tiliander zich, in 2020 haakte 2College aan. Samen met het ouderinitiatief heeft 2College de ideeën doorontwikkeld en de belangrijke stap gemaakt om een intentieverklaring te tekenen zodat herkenbaar en zichtbaar voortgezet vrijeschoolonderwijs gerealiseerd kan worden voor leerlingen met een mavo-, havo- en vwo-advies in Tilburg en omgeving. In augustus 2022 is de Waldorfstroom met twee brugklassen gestart op 2College Cobbenhagenlyceum. Zowel in schooljaar 2023/2024 als in schooljaar 2024/2025 zijn we met twee brugklassen gestart. Inmiddels heeft de schoolleiding besloten dat vrijeschoolonderwijs op 2College Waldorfstroom t/m klas 12 mag worden doorontwikkeld. Dit betekent dat onze leerlingen hun volledige vmbo-t, havo of vwo op 2College Waldorfstroom kunnen afronden.